Een uniek boek over molen De Roosdonck, geschreven door Louis Bressers, is vanaf 1 juli 2023 verkrijgbaar. In het boek wordt de geschiedenis van 1884-2023, de eigenaren en de molenaars verteld.
Het boek, met hardcover, bevat 68 full color pagina’s en is vanaf 1 juli 2023 verkrijgbaar in de molen of kan op aanvraag worden toegezonden. De prijs van het boek bedraagt € 35,00, exclusief eventuele verzendkosten. Betaling kan per pin of contant in de molen of op rekeningnummer NL39 RABO 0137 4078 07 ten name van Stichting Vrienden van de Roosdonck.
Voor eventuele vragen of bestellingen kunt u contact opnemen met Vrienden van de Roosdonck, Hennie Merks, per e-mail: hmerks@onsnet.nu of telefonisch 06-19361967
Motorhuis bij Nispense molen blijft sloopkogel bespaard, alleen beheer moet nog geregeld
NISPEN – Nu het motorhuis bij de monumentale Molen van Aerden in Nispen definitief lijkt gered, wil een ruime raadsmeerderheid dat de gemeente ook werk maakt van het beheer van het vervallen bijgebouw.
Freek Verhulst Bron:BN DeStem
Het motorhuis, een voormalige opslag die aan de molen vastzit, wordt door de gemeente gekocht van ontwikkelaar Brickfield. Die sloopt de overige bijgebouwen binnenkort om er zeven nieuwbouwwoningen voor terug te zetten, op de hoek Dorpsstraat-Prins Bernhardstraat.
Dat lot hing ook het motorhuis boven het dak, maar plannen waarin het complete ‘ensemble’ eraan moest geloven, leverden vorig jaar aanvankelijk onrust op bij de plaatselijke heemkring, molenstichtingen en de lokale politiek. De combinatie van molen mét alle bijgebouwen is in Nederland tegenwoordig een zeldzaamheid, waarschuwden zij.
Al snel bleken de meeste bijgebouwen in te slechte staat om nog te redden. Brickfield werkte wel graag mee aan een compromis waarin het motorhuis wél behouden blijft, maar nog altijd hetzelfde aantal woningen kan worden gebouwd. Wethouder Arwen van Gestel meldde onlangs dat de gemeente het pandje voor ruim 280.000 euro kan kopen én opknappen. Dat bedrag wordt uit de huidige begroting gedekt.
‘Verhaal van de molen versterken’
CDA, GroenLinks, VLP, BurgerBelangen, FvD en PvdA willen dat de gemeente nu ook 12.500 euro per jaar reserveert voor het beheer van het gebouw. Heemkring Heerlijckheijd Nispen, vereniging West-Brabantse Molens en de stichting Levende Molens hebben al aangegeven dat beheer samen kostendekkend te willen regelen en vrijwilligers te zullen werven. Zo kan het motorhuis worden gebruikt voor onder meer lezingen en exposities, ter versterking van ‘het verhaal van de molen’.
Deze molens hebben last van ‘slechte wind’ en dat komt door nieuwbouw
Omroep Brabant
zaterdag om 18:00 • Aangepast zaterdag om 19:21
Geert van Stekelenburg voor zijn 500 jaar oude molen in Asten (Foto: Alice van der Plas)
Molenaar Frans Tullemans voor ‘t Nupke in Geldrop (Foto: Alice van der Plas)
Frans Tullemans is al dertig jaar molenaar van molen ‘t Nupke in Geldrop. Maar als de bouw van een vijftien meter hoge flat bij zijn molen doorgaat, dan heeft hij een moeilijke beslissing te nemen. Dan komt aan zijn lange molenaarsbestaan bij de 180 jaar oude molen wellicht een einde. Door de nieuwbouw verandert de wind rondom de molen namelijk. En dan doet die het niet goed meer.
Dat heeft te maken met hoe de wind rondom de gebouwen in de omgeving beweegt. “Ik snap dat er woningen gebouwd moeten worden”, zegt Frans. “Maar er zijn in Geldrop zat andere plekken om te bouwen.”
Zijn molen is niet de enige die last heeft van een veranderende omgeving en dus ‘slechte wind’. De omgeving van veel molens staat onder druk. Door nieuwbouwprojecten of oprukkend groen hebben 49 van de 126 molens in onze provincie een slechte omgeving, staat in een rapport van de Molenstichting Noord-Brabant. De wind rondom de molen is soms te weinig of dan weer juist teveel en vaak ook nog eens te vlagerig.
“Als de molen niet goed kan draaien, gaat hij verloren.”
Ook de 500 jaar oude standerdmolen Oostenwind in Asten kampt met slechte wind. Een grote industriehal in de buurt wordt uitgebreid. Het gebouw wordt 12 meter hoog. “De gemeente Asten heeft veel voor de molen over. Ze betalen de restauraties. Maar als ik over windvang begin, dan schakelen ze uit”, vertelt molenaar Geert van Stekelenburg.
Veel molens in Nederland zijn monumenten en worden beschermd. De omgeving van de molen hoort daar wat Geert betreft ook bij. “Het is geen onwil, maar de gemeente beseft het belang van een goede omgeving voor de molen niet. Dat is ook onderdeel van het monument. Als de molen niet goed kan draaien, gaat hij verloren.”
Het probleem is dan ook een beetje onzichtbaar. De molens in Geldrop en Asten lijken vrij te staan. Toch is de wind die uiteindelijk bij de molen komt dus niet goed genoeg. En wordt meel malen een nachtmerrie. “De kwaliteit is daardoor heel wisselend”, zegt Frans. “Je moet de molen ook voortdurend bijsturen en dat is bijna niet meer te doen.”
“Een standerdmolen kan deze windvlagen niet aan.”
De vlagerige wind is funest voor de molen van Geert. Mede hierdoor heeft de molen al drie restauraties in dertig jaar moeten ondergaan. “Een standerdmolen is kwetsbaar, die kan deze windvlagen niet aan.”
Of een elektrische motor in de molen dan geen oplossing is. Volgens Frans en Geert is het gesuggereerd vanuit de gemeente. En ze kregen er allebei bijna een rolberoerte van. “De gemeente wil er een soort tuinkabouter van maken, een toeristisch object. Maar dit is werktuig”, zegt Frans. “Dit komt heel dicht in de buurt van het woord cultuurbarbaar”, zegt Geert.
Hij moet er niet aan denken om zijn familiemolen te moeten sluiten. Zijn opa begon in 1894 met malen. De molen viel twee keer om en vloog een keer in brand. “Deze molen heeft veel meegemaakt. Ik heb er een emotionele band mee”, zegt Geert. “Ik zie de molen ook als een monument voor Asten.”
Molenaar Geert van Stekelenburg is naar de rechter gestapt om de hoogbouw om zijn molen tegen te houden. Hij verloor. Hij wacht nu op de Raad van State. Ook de molenaars van ’t Nupke stonden daar vorige week. Zij hadden hun eerste rechtszaak voor de Bossche rechtbank wel gewonnen. “Dat geeft hoop”, zegt Geert.
DEN HAAG/GELDROP – ,,Als het op deze manier doorgaat met de Geldropse bouwplannen rondom de molen, zijn we op weg naar het einde met ’t Nupke,” zei molenaar Frans Tullemans bij de Raad van State.
Cerberus Persbureau
Daar vroegen de gemeente Geldrop en ontwikkelaar Moeskops Bouwbedrijf in hoger beroep om een uitspraak van de Bossche bestuursrechter van tafel te vegen. Want die komt neer op een bijna absolute bouwstop in een straal van 300 meter rond de molen. Geldrop vreest dat een aantal bouwplannen in de buurt van de molen niet door kunnen gaan als de hoogste bestuursrechter de Bossche uitspraak goedkeurt.
Die uitspraak betekende een blokkade van het plan van Moeskops om dertig appartementen te bouwen op een braakliggend stuk grond tussen de Laarstraat en het Bogardeind. Moeskops wil er een 15 meter hoog woongebouw neerzetten.
‘Niet of nauwelijks hinder’
Volgens de raadsman van de ontwikkelaar levert de nieuwbouw op 200 meter ten noordoosten van de monumentale graanmolen niet of nauwelijks hinder op. ,,Uit onderzoek blijkt dat de wind meestal uit zuidwestelijke en westelijke richting waait. Alleen bij noordoosten wind is er sprake van een kleine beperking. Het gaat om een verminderde windvang van een paar procent. Dat weegt niet op tegen de grote woningbehoefte. Dertig gezinnen staan te trappelen om daar te gaan wonen.”
“Elk bouwplan knabbelt weer wind af van onze molen waardoor er straks geen wind genoeg meer overblijft om graan te malen
Frans Tullemans, molenaar ’t Nupke”
De vrijwillige molenaars van ’t Nupke zien dat anders. Volgens hen is er de afgelopen jaren al veel te veel in de buurt van het Rijksmonument gebouwd en is de windvang met zeker de helft afgenomen. ,,Elk bouwplan knabbelt weer wind af van onze molen waardoor er straks geen wind genoeg meer overblijft om graan te malen.”
,,Een stilstaande molen takelt snel af. En onderhoud betekent niet alleen een likje verf op de wieken, of een keer het gras maaien rond de molen. Alleen een werkende molen kan blijven voortbestaan. Anders betekent dat het einde van de 180 jaar oude ’t Nupke,” aldus Tullemans.
Uitbreiding Tilborghs
Rechter-staatsraad Van Gastel stelde een groot aantal vragen aan zowel gemeente, ontwikkelaar als de molenaars. Daaruit bleek dat er nog een bouwplan op de plank ligt, een uitbreidingsplan van metaalbedrijf Tilborghs. Dat bedrijf wil nieuwe bedrijfsgebouwen ten westen van de molen bouwen. Die zullen voor de molen nog veel ingrijpender zijn omdat de wind meestal uit westelijke richting waait en de bouw op slechts 100 meter is gepland.
“De ambtelijke molens in Geldrop draaien heel erg langzaam
Frans Tullemans, molenaar ’t Nupke”
Ook de vele hoge bomen in de buurt van ’t Nupke spelen de molen parten volgens de molenaars. ,,De wethouder heeft ons beloofd om zo snel mogelijk met een groen- en snoeiplan te komen. Dat was drie jaar geleden. De ambtelijke molens in Geldrop draaien heel erg langzaam,” zei Tullemans.
Molenstichting Noord-Brabant zet zich in voor de ongeveer 130 molens die nog herkenbaar in het Brabantse land staan. Ons doel is het bevorderen van het behoud van molens en restanten van molens in Noord- Brabant.
In dit kader heeft ons bestuur besloten om, zoals bijvoorbeeld in Limburg al langer bestaat, een molenprijs in het leven te roepen. Bedoeling hiervan is de inzet van mensen in de molenwereld onder de aandacht te brengen. “Molenwerk” is immers vrijwilligerswerk. De Brabantse Molenprijs is een blijk van waardering voor dit vrijwillige werk.
Het gaat hierbij om een tweejaarlijkse Brabantse Molenprijs, die voor het eerst in 2019 is toegekend.
Wie
Voor deze Brabantse Molenprijs komen mensen in aanmerking die zich op bijzondere wijze hebben ingezet voor de Brabantse molens en molenaars.
Kent u iemand, die hieraan voldoet, dan kunt u die bij ons voordragen. Daarbij vragen wij u aan te geven, waarom u vindt dat de betrokken persoon voor de prijs in aanmerking komt en wat zijn of haar verdiensten zijn.
Wat
De prijs bestaat uit een replica van het beeld, dat bij de molen in Lieshout staat en is gemaakt door Charles Vergouwen.
Daarbij hoort een oorkonde, waarop de verdiensten van de ontvanger van de prijs worden aangegeven.
Wanneer
De feestelijke uitreiking van de Brabantse Molenprijs vindt in principe plaats op open monumentendag (het tweede weekend van september), op zondag.
Dit gebeurt op een molen in Noord-Brabant, op wisselende locatie.
Hoe
Kent u iemand, die zich op bijzondere wijze inzet of heeft ingezet voor de Brabantse molen en molenaars, dan kunt u dit aan ons laten weten. Voorstellen voor toekenning van de Brabantse Molenprijs kunt u sturen aan molenstichtingnoordbrabant@outlook.com t.a.v. de secretaris van de molenstichting.
Dit moet gebeuren vóór 15 mei 2023.
Uw aanmeldingen zien wij met belangstelling tegemoet.
En dan
De ingekomen voorstellen worden bekeken door de commissie, die daarvoor door het bestuur is aangewezen. Deze commissie bestaat uit Robert Salomons, Hub van Erve. Marloes van de Hei. Zij selecteert en doet een voorstel aan het bestuur, dat vervolgens het besluit neemt.
Uitnodiging heropening molen “de Vooruitgang” te Oeffelt (gemeente Land van Cuijk)
Op maandag 10 april om 11.00 uur (tweede Paasdag) zal wethouder Joost Hendriks, door het lichten van de vang, molen “de Vooruitgang” in Oeffelt weer laten draaien, om hiermee de restauratie af te sluiten.
Restauratie
De molen heeft bijna drie jaren stil gelegen door de grote restauratie. Deze was nodig omdat de roeden technisch afgekeurd waren en zijn vervangen. Ook is de hele molen aangepakt en weer in orde gebracht.
Omdat de wieken volledig vervangen zijn hebben we de kans benut om het fokwieksysteem weer terug te brengen. Dit systeem is, na de oorlog, op de molen aangebracht door de gebr. Manders in samenwerking met Ir Fauël, de bedenker van dit systeem. Het systeem is in 1946 gebouwd door de gebr. Haerkens uit Oeffelt.
De molen was de eerste molen in Nederland met dit nieuwe wieksysteem en is daarom bekend in de Nederlandse molenwereld. Met het nieuwe wieksysteem is de molen teruggebracht naar de laatste staat, waarin hij fungeerde als malende windmolen.
Toegankelijkheid
De toegangstrap op de begane grond van de molen was zeer steil. Het was een hinderpaal voor mensen die slecht ter been zijn. Als afsluiting van de restauratie is in de molen een gewone toegangstrap aangebracht, waardoor de molen publieksvriendelijk is geworden. Een bezoek aan de molen is nu voor meer mensen mogelijk.
Ter gelegenheid van deze opening is een kleine expositie ingericht op de begane grond door “Heem en Historie Oeffelt”. Getoond worden foto’s en gegevens van de beide molens van Oeffelt.
Regionale Molendag
Op tweede Paasdag zijn in het Land van Cuijk 5 molens geopend in verband met de regionale molendag, georganiseerd door de Molenvrienden Land van Cuijk. De geopende molens zijn: Oeffelt, Cuijk, Linden, Gassel en Mill. Onze molen is de hele dag open. U kunt de 5 molens bezoeken via een fietsroute. De route is verkrijgbaar bij de deelnemende molens.
Opening, het lichten van de vang
Wij stellen uw aanwezigheid bij het lichten van de vang door de wethouder zeer op prijs. Wij willen u graag vanaf 10.30 uur ontvangen.
Op een molen is er echter beperkt plaats. Daarom vragen wij u een bericht ter bevestiging sturen. Dit kan direct naar email: johnhouben@gmail.com.
Na de opening is de molen de gehele dag geopend en te bezichtigen. U bent van harte welkom op 10 april.
De molenaars van “de Vooruitgang”, Oeffelt.
Foto van stichting Levende Molens Roosendaal, een van de kaarten uit de reeks molens uit Oekraïne
Stichting Levende Molens Roosendaal heeft weer een nieuwe editie van hun ‘Molencatalogus’ (voorheen: de Uitgavenlijst) en ‘Nieuwsbrief’. Deze zijn te vinden op hun website www.molencentrum.nl
Bijzonder nieuws is dat er ondanks de afschuwelijke oorlog die dat land teistert de lang verwachte prentkaartenreeks van molens in Oekraïne is verschenen! Wat een prestatie en een groot chapeau voor onze molenvrienden aldaar! Meer informatie over dit project kunt u vinden in de bijgevoegde pdf: Omslag
In de volgende Molencatalogus hoopt de stichting melding te maken van de voorintekening van het nieuwe boek over Hondenmolens in de Lage Landen, door Jan Delcour en John Verpaalen. Het manuscript bevindt zich momenteel in de eindfase. De oplage zal, gezien het specifieke onderwerp, beperkt zijn.
Een ander nieuwtje is dat de stichting werkt aan een serie prentkaarten met vijf Nederlandse hondenmolens en een nieuwe serie over rosmolens.
Mocht u meer willen weten over de stichting Levende Molens Roosendaal en het laatste nieuws en de jongste uitgaven op het gebied van molenboeken, -tijdschriften, -prentkaarten en -postzegels, kijk dan graag op hun website.
Jesse Bergquist is onlangs geslaagd voor zijn molenaars diploma en is daarmee de jongste molenaar in Brabant. Van harte gefeliciteerd en wij wensen je geweldige jaren op de molen!
Uiteraard is dit bijzondere feit ook de pers ter oren gekomen. Hieronder vindt u een aantal links met het verhaal van Jesse:
Nieuwe molenaars laten Halsterse Antoniusmolen weer draaien
HALSTEREN – Zowat een halfjaar stond hij stil, bij gebrek aan een molenaar. Met de West-Brabantse molendag komt daar zondag verandering in. Twee molenaars en een molenaar in opleiding hebben zich gemeld om de Antoniusmolen in Halsteren voortaan draaiende te houden. ,,We vinden het belangrijk dat de molen bewaard blijft voor toekomstige generaties.’’