Molens en de omgevingswet

Binnenkort zorgt de Omgevingswet samen met de Erfgoedwet voor een integrale bescherming van het Nederlands cultureel erfgoed. Sinds 2016 is er de Erfgoedwet: één integrale wet voor museale objecten, musea, monumenten, zoals molens, en archeologie op het land, ondergronds en onder water. Het deel dat betrekking heeft op de fysieke leefomgeving gaat over naar de Omgevingswet. Wat betekent de Omgevingswet voor de molens? Welke kansen biedt de wet ? En hoe kunnen eigenaren en molenaars daarop inspelen?

Lees er meer over in deze brochure: DHM_Dossier_Omgevingswet

 

Peellandse Molenstichting weer op excursie

Foto: Gerard Sturkenboom

 

Op 28 mei j.l. heeft de Peellandse Molenstichting weer haar jaarlijkse groepsreis langs molens georganiseerd. Dit doet zij al vanaf 1980; doorgaans op de 4e zaterdag in mei.

(Alleen in 2020 kon de geplande reis niet doorgaan en vorig jaar lukte het pas in september)

Het vertrekpunt is altijd bij de molen Oostenwind in Asten.

Dit jaar werden 4 molens bezocht; stellingmolen De Nijverheid in Ravenstein (N-B), standerdmolen Tot Voordeel & Genoegen in Alphen aan de Maas (Gld), de zeskante grondzeiler-korenmolen te Waardenburg (Gld) en de wipmolen De Hoekmolen te Hei- en Boeicop (Utr). Op de foto achtereenvolgens van linksboven, vervolgens met de klok mee draaiend. Een zeer gevarieerd programma, waarbij tussendoor voldoende tijd genomen werd voor een drankje en een hapje, waarbij de deelnemende molenaars/molenvrienden contacten weer konden ophalen en tevens nieuwe contacten konden maken.

Gerard Sturkenboom

 

Geschiedenis Korenmolen Jan van Cuijk vastgelegd

“Geleefd van de wind”

Cuijk – Vrijdag 14 mei, daags voor Nationale molendag 2022, verscheen het boek “Geleefd van de wind” van het Cuijkse schrijversduo Paul Kater en Stefan Willems. Een boek over ruim 150 jaar historie van de rijke geschiedenis van korenmolen Jan van Cuijk aan de Heerstraat.

Stefan tevens molenaar op de Cuijkse molen: “Om precies te zijn 153 jaar. Op de molen staat dat deze gebouwd is in 1860 maar toen we de documenten doorzochten kwamen we bij het kadaster tegen dat de grond van de molen pas in 1869 verkocht is om er een molen op te bouwen.

Ik ben dan ook mijn voorwoord in het boek begonnen met de zin “Geschiedenis is niet wat er gebeurd is, maar wat de mensen zich herinneren.”

Het idee om de hele historie van de molen te beschrijven leefde al langer bij mij. Als kind was ik al gefascineerd van molens omdat ik vaak bij mijn opa Sjef kwam, hier in de molen. Maar ik ben geen schrijver. Bij toeval kwam schrijver Paul Kater binnenwandelen bij de molen. De klik en het samen dit boek maken was snel gemaakt. Paul had al een science-fictionboek gemaakt “ Zonnewereld, schaduwwereld ” wat zich o.a. in de Cuijkse molen zich afspeelt, aldus molenaar Stefan Willems

Beiden auteurs hebben geprobeerd een kloppend verhaal over de Jan van Cuijk te maken. “Op internet kan je van alles vinden maar soms ook tegenstrijdige verhalen. Uit alles wat er in de loop van de jaren verzameld was, is dit boek ontstaan. Foto’s waren er in overvloed, zoveel dat er zelfs een selectie gemaakt moest worden.

Molenaar is een ambachtelijk beroep. Daar waren er meer van in Cuijk. De molen was oorspronkelijk een schorsmolen. Schors gebruikt in de leerlooierijfabrieken in Cuijk. Over die leerlooierijen is er  ook wat historie opgenomen.”

Zusjes Kessels.

De eerste exemplaren van de boeken werden overhandigd aan de “zusjes Kessels” vier dochters van de laatste vakmulder, Stefans opa, Sjef Kessels. Hij nam in 1943 de molen Jan van Cuijk  over van de weduwe Willems. “Onder in het pakhuis werd een simpele woning gemaakt. Later verhuisde het gezin Kessels naar een woning dat gebouwd is 100 meter ten zuiden bij de molen.”

Het boek is met veel enthousiasme ontvangen: “Mijn vrouw Bianca heeft mede het boek samengesteld. We krijgen hele positieve reacties. We zijn trots om dit stukje Cuijkse geschiedenis te hebben kunnen vastleggen.”

Het boek is voor 13,95 euro ( exclusief eventuele verzendkosten) te verkrijgen op iedere zaterdagmorgen als de molen en molenwinkel open is van 9.30 tot 13.00 uur. Tijdens de openingstijden wordt er ook door Stefan  graan tot meel gemaald.

Je kan ook een mailtje sturen naar: molenaarjanvancuijk@trinedmail.nl. Dan komt het boek ook bij je terecht. “De opbrengst van het boek komt weer ten goede aan het onderhoud van de molen.

Of via de website: mijnbestseller.nl

Provinciale instandhoudingssubsidie voor molens kan aangevraagd worden vanaf 10/6!

Vraag instandhoudingssubsidie aan.

Foto: Peet Wessels

Vanaf 10 juni 2022 kunt u bij de provincie subsidie aanvragen voor projecten voor het in stand houden van molens. De provincie Brabant investeert ook dit jaar weer € 180000 in het onderhoud van molens. Meer informatie is te vinden op:

https://www.brabant.nl/actueel/nieuws/vrije-tijd-cultuur-en-sport/2022/brabant-investeert-fors-in-het-zichtbaar-en-beleefbaar-maken-en-houden-van-cultureel-erfgoed

Succesvolle Molendag Land van Cuijk

Op 2e Paasdag, 18 April 2022 hebben diverse molens in het Land van Cuijk hun deuren opengezet voor het publiek. Het was een stralende dag en vele bezoekers hebben de Regionale Molendag bezocht, vanaf 11.00 tot 17.00 waren de deuren geopend. De 6 deelnemende molens (van de 22) in het Land van Cuijk konden ook via een mooie fietsroute worden aangedaan.

In St. Hubert zijn er de hele dag door ca. 300 heel geïnteresseerde bezoekers geweest en ook de molens in Oploo, Wanroij, Beugen en Rijkevoort zijn zeer goed bezocht.

Bij de molen van Beugen wapperde er zelfs twee bijzondere vlaggen; een van het Land van Cuijk en een van onze eigen molenstichting!

Adviesraad wil Molenrestanten bestand Noord-Brabant updaten

In 1999 heeft Nelly Sonneveld-Riper Het Nederlands molenrestanten-bestand samengesteld per provincie. Sindsdien is er veel veranderd. Molenrestanten zijn herbouwd, afgebroken, verbouwd tot woning of restaurant of zelfs helemaal verdwenen.

De Adviesraad van Molenstichting Noord-Brabant is nu voornemens om de huidige stand van zaken te updaten wat betreft de molenrestanten in Brabant. Er is veel kennis aanwezig binnen de adviesraad zelf maar hulp van anderen die iets weten over molenrestanten in Brabant is zeer welkom. U kunt graag uw kennis delen via info@molenstichtingnoord-brabant.nl. Uw hulp wordt zeer op prijs gesteld!

Molendag Land van Cuijk 18 april

Inmiddels is het een traditie dat op 2e paasdag een aantal molens van de molenvereniging Molenvrienden Land van Cuijk e.o. hun deuren wijd openzetten voor publiek. Na 2 jaar van stilstand, als gevolg van Corona, pakken we dit jaar de draad weer op en zullen op maandag 18 april as. de molenaars van maar liefst 6 molens hun molens voor het publiek open hebben:
• De Korenbloem Vloetweg 1 5841 AS Oploo
• Watermolen Watermolenstraat 2 5841 CT Oploo
• Luctor et Emergo Kapelstraat 31 5447 AA Rijkevoort
• De Heimolen Wanroijseweg 99 5454 NE Sint Hubert
• Hamse molen Molenstraat 23 5446 PL Wanroij
• Martinus Molenstraat 24 5835 AZ Beugen
De molens zijn geopend tussen 11.00 – 16.30 uur.
Een gratis fietsroute van ± 45 km via knooppunten is verkrijgbaar op de deelnemende molens maar kan eventueel ook via de website van de vereniging gedownload worden (www.molenvrienden.nl)
Er worden op de molens rondleidingen gegeven en als het weer het toelaat, zal er ook eventueel gemalen worden. In en rondom de molens worden allerlei activiteiten gehouden met als hoofdthema “Kunst op de Molen”. Er is koffie en thee verkrijgbaar en op een molen worden pannenkoeken gebakken.

Annemie Driessen & Hans Kalkhoven AKG Gezel

Foto: Gerard Sturkenboom

Aan Annemie Driessen en Hans Kalkhoven, de beide molenaars van de Genneper Watermolen in Eindhoven, werd op maandag 21 februari 2022 het AKG schild overhandigd door voorzitter Maarten Dolman van het Ambachtelijk Korenmolenaars Gilde.
Het schild is de bezegeling op de door hen met goed gevolg afgelegde ballotage om gezel te worden van het Ambachtelijk Korenmolenaars Gilde. Naast de garantie van goede producten straalt het schild ook hun vakmanschap uit, duidelijk zichtbaar voor hun klanten en bezoekers.

Het Ambachtelijk Korenmolenaars Gilde (AKG) is een gilde, waarin momenteel een 40-tal molenaarsbedrijven in heel Nederland zijn verenigd. Tot de doelstellingen van het AKG behoren onder andere het bevorderen en produceren van gezonde voeding en het doen voortleven van het korenmolenaarsambacht passend binnen de huidige maatstaven.

Het plezier van het zelf bakken begint bij het gebruik van een goed kwalitatief product. Het is van belang het ´kaf van het koren´ te scheiden en te kiezen voor goede grondstoffen en ingrediënten. De molenaars die zijn aangesloten bij het AKG bieden deze hoogwaardige producten en produceren uitsluitend voor consumptieve doeleinden.
De meerwaarde van het AKG is daarnaast gelegen in het geven van goede adviezen waar u als consument wat aan heeft. De veelal beroepsmolenaars staan garant  voor een hoge kwaliteitsstandaard en waar de producten geheel conform de huidige wet- en regelgeving worden vervaardigd. Lees hier meer over het AKG

Annemie en Hans van harte gefeliciteerd met deze mooie erkenning.

Strijd om behoud bijgebouwen op het molenerf te Nispen

STRIJD OM BEHOUD BIJGEBOUWEN OP HET MOLENERF TE NISPEN

De bergmolen “De Molen van Aerden” te Nispen is eigendom van de gemeente Roosendaal en heeft een status al rijksmonument. Gebouwd in 1850 als stenen beltmolen, werden in de loop der tijd gebouwen toegevoegd, zoals een molenaarswoning, magazijnen en een motorhok. In 1936 werd het wieksysteem Van Riet aangebracht dat tot op heden in stand is gebleven. De voormalige molenaarswoning, de bijgebouwen en het molenerf zijn sinds kort in eigendom van een projectontwikkelaar uit Breda. De voormalige molenaarswoning heeft een status als gemeentelijk monument, het molenerf en de bijgebouwen zijn niet beschermd. De vereniging De Westbrabantse Molens heef onlangs vernomen dat deze projectontwikkelaar voornemens is om de bijgebouwen te slopen ten behoeve van woningbouw. Als erfgoedvereniging kan men hier niet achter staan. De vereniging wordt hierin intensief gesteund door de Stichting Levende Molens te Roosendaal.

De vereniging heeft aan de gemeente Roosendaal schriftelijk gevraagd om het molenerf en bijgebouwen (voormalige winkel, schuur en voormalig motorhok) van de molen aan te wijzen als gemeentelijk monument. Dit vanwege de hoge mate van zeldzaamheid en het belang om het ensemble te beschermen. Omdat voortijdige sloop van de bijgebouwen niet ondenkbaar is, wat de erfgoedorganisaties betreft, haast geboden. De Stichting Levende Molens heeft ondersteunende brieven naar de gemeente gestuurd. Inmiddels zijn er door diverse politieke partijen raadsvragen gesteld over dit onderwerp.

Het draaien van de molen en het onderhoud daarvan is objectgericht, iets wat de erfgoedorganisaties natuurlijk ten volle ondersteunen. De waarde van de molen is echter veel groter dan alleen het object. Het molenerf van Nispen is uniek in West-Brabant. Het ensemble van molen, voormalige molenaarswoning, molenerf en bijgebouwen is één der laatsten in West-Brabant. De meeste molens in West-Brabant zijn nu ontheemd van hun omgeving, afgesloten van molenaarswoningen (die veelal verkocht, verbouwd of afgebroken zijn) dan wel verworden tot het centrale deel van een plantsoen. De combinatie van molen en opstallen en het molenerf maakt dat we hier kunnen spreken van een uniek monument met een hoge mate van zeldzaamheid. In onze ogen is hier sprake van een molinologische tijdscapsule.

De molen zelf is reeds in 1971 als rijksmonument geregistreerd. Destijds was bij molens de draai- of maalvaardigheid het criterium voor om voor bescherming in aanmerking te komen en ging het uitsluitend om het object zelf. De overige opstallen (behalve de woning) zijn niet geklasseerd, omdat daar tot op heden ook niet het belang van werd gezien. Inmiddels is de landelijke monumentengedachte “om”. Dat betekent dat de molen als één geheel in zijn omgeving dient te worden gezien. De waarde is dus niet alleen een molen zelf  maar ook in dit geval de wijze waarop zijn gebruiker leefde. De familie Aerden, jarenlang eigenaar, hebben de ontwikkeling van het molenerf bepaald. Daarvan getuigen woning, opstallen en inrichting. Juist deze context vertelt het verhaal van de molen. Deze molen en haar omgeving is een sprekend voorbeeld zoals de huidige RCE in haar visie “Een toekomst voor molens” het beeld ziet van een monument. Deze visie is een uitwerking van de beleidsbrief Modernisering Monumentenzorg (MoMo 2009) voor molens waarbij er een verschuiving plaats heeft gevonden van objectgericht naar omgevingsgericht.

Het is dus van belang om het ensemble te behouden. Het complex is beeldbepalend voor de Dorpsstraat. Er is dan ook alle reden toe om dit ensemble te beschermen als gemeentelijk monument. In Halsteren (gemeente Bergen op Zoom) zijn vorig jaar tot ontsteltenis van molenliefhebbers de molenaarswoning en de bijgebouwen van de molen Sint Antonius gesloopt. Dit is een voorbeeld van hoe het mis kan gaan.

Voorts zijn er andere argumenten waarom woningbouw niet aan te raden is. De bewoners zullen last hebben van slagschaduw en geluid van de draaiende molen. En vogelpoep door de stand van het gevlucht boven hun perceel. En ook nog eens van inkijk in tuinen en huizen vanaf de molenberg. Tot slot: een draaiende molen kan een potentieel gevaar voor zijn omgeving, waardoor de nabijheid van woningen ongewenst is. Tijdens windstoten, stormen e.d. kunnen onderdelen los raken en naar de omgeving worden gekatapulteerd. Dit komt maar zelden voor, maar het is niet geheel onmogelijk. Hiervan kunnen meerdere voorbeelden uit het verleden worden aangehaald.

Hans Geerts, Secr Vereniging De Westbrabantse Molens

Nieuwe Voorzitter Molenstichting

                 

Tijdens afgelopen bestuursvergadering heeft afscheidnemende voorzitter Dhr. Jan Pommer de voorzittershamer overgedragen aan Mevr. Jetty Eugster. Het afgelopen jaar was Mevr. Eugster al vice-voorzitter en ze is dus volledig op de hoogte van alle ontwikkelingen binnen de Molenstichting. We wensen Mevr. Eugster veel succes met het nieuwe voorzitterschap en zij zal de Molenstichting ongetwijfeld met veel nieuwe ideeën en inzichten gaan leiden.

We hopen snel een moment te krijgen voor de officiële overdracht, waarbij we dan eveneens officieel afscheid nemen van Dhr. Pommer die zich naast het voorzitterschap jaren verdienstelijk heeft gemaakt als bestuurslid van Molenstichting Noord-Brabant.