Nispense molen van Aerden 175 jaar en Windschuur geopend.

Zondag 22 juni was de viering van het 175-jarig bestaan van de Nispense molen van Aerden, èn de feestelijke opening van de naastgelegen Windschuur.

Beltmolen van Aerden

De Beltmolen van Aerden in Nispen is één van de vier molens in de gemeente Roosendaal. De molen is gebouwd in 1850 en werd gebruikt als korenmolen. Opdrachtgever voor de bouw was Johannes van de Weijgert, die de molen vier jaar later verkocht aan Johannes Ludovicus Aerden uit Wouw. 

Om minder afhankelijk te zijn van de wind werd in 1883 een stoommachine geplaatst en in 1903 een petroleummotor. Toch werd ook op de wind gemalen: in 1936 installeerde molenmaker Marinus van Riet zijn zelfzwichtend systeem, het zogenaamde van Riet-systeem, op beide roeden.

De molen van Aerden is juist door het (nog steeds werkzame) van Riet-systeem uniek in z’n soort. De uitvoering van het systeem op beide roeden is op geen andere molen meer toegepast.

In plaats van een hekwerk met zeilen, wat gangbaar is op de meeste molens, heeft de molen van Aerden op de wieken achter de roeden om de lengteas draaibare panelen. De kantelbare panelen passen hun stand automatisch aan de kracht van de wind, waardoor de molen een constantere draaisnelheid aan kan houden. 

De molen van Aerden draait meestal nog wekelijks minimaal één ochtend (meestal op vrijdag) en is op dat moment gratis toegankelijk voor het publiek.

De Windschuur

De gemeente Roosendaal heeft recentelijk de restauratie van het zogenaamde ‘motorhuis’ naast de molen van Aerden in Nispen afgerond. Voor het beheer van dit motorhuis is Stichting ‘de Windschuur’ opgericht.

De Windschuur zal in de toekomst worden gebruikt als bezoekersruimte om individuen en kleinere groepen te ontvangen als de molen ‘regulier’ is opengesteld, en tijdens ‘speciale’ dagen zoals bijvoorbeeld de Nationale Molendag en Open Monumentendag. Verder wordt de Windschuur gebruikt als documentatiecentrum en voor educatieve doeleinden, gericht op molens in het algemeen en die van Nispen in het bijzonder. Tevens kan van de ruimte gebruik worden gemaakt voor activiteiten door regionale culturele en educatieve organisaties.

De Windschuur wordt ingericht met permanente en tijdelijke exposities en tentoonstellingen gerelateerd aan de beltmolen van Aerden, (West-Brabantse) molens, en aan regionale cultuurhistorie. Tentoonstelling- en presentatiemateriaal kan onder andere ook worden gebruikt voor educatieve en voorlichtingsdoeleinden (scholen en verenigingen), presentaties voor specifieke doelgroepen, vakgerichte (molenaars) cursussen, etc.

 

Contactinformatie:

e-mail: infowindschuur@gmail.com

Klaas-jan Douben (voorzitter Stichting de Windschuur), 06-52398308

Jos Nieuwlaat (molenaar en secretaris Stichting de Windschuur), 06-11738826

 

Slotcongres Watermolenlandschappen en klimaatadaptatie

Geachte lezer,

We kijken terug op een geslaagde slotconferentie van het ErfgoedDeal project “Watermolenlandschappen voor klimaatadaptatie” op 11 juni in kasteel Geldrop.

Met een gevarieerd programma hebben wij de lessen uit het ErfgoedDeal project “Watermolenlandschappen voor klimaatadaptatie” met u gedeeld. Een impressie van de geweldige dag delen we graag met u hieronder.

We zijn trots op de behaalde resultaten. Met dit project hebben we aangetoond dat het mogelijk is verandering te starten met cultuurhistorie als startpunt. Juist bij meervoudige opgaven.

Het vervuld ons ook met trots dat er zoveel belangstelling is buiten het project. Tot zelfs over de landsgrenzen. Om een paar te noemen: de initiatieven in Vlaanderen rond herstel van het watermolenlandschap bij de Nete. Het project ‘Land en Water’. De webinar ‘The craft of the Miller’ kreeg belangstelling uit Denemarken, Engeland en de VS . Een nieuw Interreg project rond toerisme en VR in watermolenlandschappen dat in wording is samen met onze Vlaamse partners.

Met recht kunnen we stellen dat dit slotcongres een startcongres is voor nieuwe initiatieven. Dank daarvoor.
Samen zetten we de schouders eronder!
Wim Haarmann Riet Meijer

Provincie Noord-Brabant Molenstichting Noord-Brabant

Verslag slotcongres 20250618

Klik hier voor de presentatie van Hans de Mars en Joks Janssen.

 

Subsidie aanvragen voor instandhouding molen?

Beste moleneigenaar,

 

Met de subsidieregeling cultureel erfgoed Noord-Brabant 2016, paragraaf 3: Instandhouding Molens kunnen moleneigenaren voor projecten die zorgen voor het in stand houden van molens een subsidie ontvangen.

 

Bij deze willen wij u ervan op de hoogte stellen dat het tot 5 december 2025 mogelijk is om in het kader van deze regeling subsidie aan te vragen.

Hierbij de link naar ons subsidieloket waar de subsidie kan worden aangevraagd. https://www.brabant.nl/loket/producten-diensten/cultureel-erfgoed-instandhouding-molens/#collapsable-259892

 

Enkele belangrijke voorwaarden:

  • De molen is gelegen binnen het grondgebied van de provincie Noord-Brabant
  • De molen is een rijksmonument;
  • U beschikt over een beschikking van het Rijk tot subsidieverlening op grond van de Sim over de periode 2025-2030;
  • U beschikt over een door de RCE geaccordeerd instandhoudingsplan over de periode 2025-2030.

 

Meer informatie over de regeling vindt u hier: Subsidieregeling cultureel erfgoed Noord-Brabant 2016 | Lokale wet- en regelgeving

 

Aanmelding kandidaten Brabantse Molenprijs

Brabantse Molenprijs

WAAROM

Molenstichting Noord-Brabant zet zich in voor de ongeveer 130 molens die nog herkenbaar in het Brabantse land staan. Ons doel is het bevorderen van het behoud van molens en restanten van molens in Noord- Brabant.
In dit kader heeft het bestuur besloten om, zoals bijvoorbeeld in Limburg al langer bestaat, een molenprijs in het leven te roepen. Bedoeling hiervan is de inzet van mensen in de molenwereld onder de aandacht te brengen. “Molenwerk” is immers vrijwilligerswerk. De Brabantse Molenprijs is een blijk van waardering voor dit vrijwillige werk.

Het gaat hierbij om een tweejaarlijkse Brabantse Molenprijs, die voor het eerst in 2019 is toegekend.

WIE

Voor deze Brabantse Molenprijs komen mensen in aanmerking die zich op bijzondere wijze hebben ingezet voor de Brabantse molens en molenaars.
Kent u iemand, die hieraan voldoet, dan kunt u die bij ons voordragen. Daarbij vragen wij u aan te geven, waarom u vindt dat de betrokken persoon voor de prijs in aanmerking komt en wat zijn of haar verdiensten zijn.

WAT

De prijs bestaat uit een replica van het beeld, dat bij de molen in Lieshout staat en is gemaakt door Charles Vergouwen.
Daarbij hoort een oorkonde, waarop de verdiensten van de ontvanger van de prijs worden aangegeven.

WANNEER

page1image50370448

De feestelijke uitreiking van de Brabantse Molenprijs vindt in principe plaats in oktober.

page1image50373984

Dit gebeurt op een molen in Noord-Brabant. Welke dat is? Dat houden we nog even geheim!

HOE

Kent u iemand, die zich op bijzondere wijze inzet of heeft ingezet voor de Brabantse molen en molenaars, dan kunt u dit aan ons laten weten.

1

Voorstellen voor toekenning van de Brabantse Molenprijs kunt u sturen aanmolenstichtingnoordbrabant@outlook.com t.a.v. de secretaris van de molenstichting.

Dit moet gebeuren vóór 15 juni 2025.

Uw aanmeldingen zien wij met belangstelling tegemoet.

EN DAN

De ingekomen voorstellen worden bekeken door de commissie, die daarvoor door het bestuur is aangewezen. Deze commissie bestaat uit Pierre Bos, Hub van Erve en Ton Meesters. Zij selecteert en doet een voorstel aan het bestuur, dat vervolgens het besluit neemt.

Laat de aanmeldingen maar komen!

www.molenstichtingnoord-brabant.nl

page2image50549424 page2image50550256

Oud-molenaar Jan draagt 400 jaar oude Akkermolen in hart

Oud-molenaar Jan draagt 400 jaar oude Akkermolen in hart

Zoals de Akkermolen in Zundert zijn er niet veel. Stokoud en daarom uitdagend om te bedienen. Oud-molenaar Jan van Elteren spreekt liefdevol over de 400 jaar oude molen.

“Die keer dat ik met een leerling op het bankje bij de molen ging zitten om te genieten.” Dat is een van de mooiste momenten die Jan van Elteren bij de Zundertse molen beleefde. “We hadden de molen naar de wind gedraaid en alles gedaan om te starten. De zeilen erop gelegd. Hij stond in de wind en hij kon draaien.”

“Toen vroeg de leerling: ‘Wat gaan we nu doen?’. Bij de Akkermolen staat een bankje. Ik zei: ‘We gaan daar zitten en we gaan genieten’. We zijn gaan zitten om te kijken naar die draaiende molen die we zelf hadden ingespannen en op de wind gezet. Dat is genieten.”

De Akkermolen was niet de molen die Jan van Elteren verleidde de opleiding tot molenaar te gaan volgen. Dat is De Lelie in zijn woonplaats Etten-Leur. Maar de Akkermolen in Zundert? Die is veel spannender.

“Het is een heel oude molen. Hij is precies hetzelfde gebouwd als de allereerste molens die rond 1200 in Nederland verrezen. Hij is helemaal van hout. Luchtvochtigheid en temperatuur zorgen ervoor dat de delen van de molen uitzetten of juist krimpen. En dat betekent dat die steeds aangepast moeten worden zodat raderen weer goed in elkaar grijpen.

Dat op 10 mei het vierhonderdjarig bestaan wordt gevierd, klopt volgens Van Elteren niet helemaal. “Rond 1390 wordt er al geschreven over een ‘Molen in den Akker’ op dezelfde plek.”

Jarenlang was hij molenaar op die eeuwenoude molen. Tot zijn lichaam hem in de steek liet. Eerst ging hij vaak door zijn enkel, later kon hij zijn been niet meer goed bewegen.Hij bleek een progressieve vorm van MS te hebben. De steile trappen (meer ladders) in de molen kwam hij niet meer goed op. “Als je meel wil malen, moet je vlot naar boven en naar beneden kunnen.”

Inmiddels het voor hem niet meer aan de orde om de molen te draaien. Hij heeft hulpmiddelen nodig om te kunnen lopen. “Als ik überhaupt een beetje kan lopen.” Maar ambassadeur voor het ambacht van molenaar voelt hij zich nog steeds. Hij vindt het belangrijk dat mensen het ambacht blijven leren.

“Maar het is niet voor iedereen weggelegd. Je moet interesse en ontzag hebben voor de kracht van het werktuig. Je kunt de molen met redelijk eenvoudige middelen bedienen. Dat vind ik geweldig. Maar omdat het om zoveel kracht gaat, moet je daar beheerst mee om kunnen gaan.”

Op dit moment is Van Elteren penningmeester van de Stichting Akkermolen Zundert. Die stelt zich tot doel om de molen, die eigendom is van de gemeente Zundert, zo veel mogelijk te laten draaien. Het groot onderhoud gebeurt door de gemeente maar kleine klussen pakken de molenaars zelf aan.

Domper

Een behoorlijke domper kwam de afgelopen maanden. Bij molens in andere delen van het land bleken lasnaden van een stalen roede van wieken niet goed. Aan de roeden zitten de wieken vast. Nadat bij andere molens de wieken zelfs afbraken, werd onderzoek gedaan bij de Akkermolen.

“Ze zijn onderzocht met een röntgenapparaat.” Ook bij deze molen bleken heel kleine scheurtjes in de lasnaden te zitten. En dus staat hij sindsdien stil. “Er komen krachten op zo’n roede die niet te voorzien waren.”

De huidige molenaar draait de molen niet meer, de gemeente besloot hem stil te zetten tot er een oplossing is. Wanneer die er komt is nog niet bekend. “Stilstaan is niet goed voor het hout, dan komen er makkelijk insecten in.”

Ons nieuw bestuurslid Theo Koekkoek stelt zich voor

Mijn naam is Theo Koekkoek ik ben 53 jaar oud getrouwd met Sonja en we hebben 4 kinderen. We runnen met elkaar een boerderij in Almkerk (Land van Heusden en Altena) met als belangrijkste tak akkerbouw.

De werkzaamheden zijn zo ingericht dat ik veel tijd vrij kan maken voor andere dingen rondom de boerderij. Dit zijn een functies als commissaris bij verschillende bedrijven/instellingen in de Agrarische sector (Vion, Cosun) en in de Leisure (De Efteling).

Rondom de boerderij binnen een straal van 5 kilometer staan al 3 molens. Molens zijn altijd in ons leven geweest. De trots en de verantwoordelijkheid om deze te koesteren en te behouden voor de verre toekomst hebben mij laten besluiten lokaal actief te worden in de molenstichting in ons gebied. Van daaruit is het belangrijk om ook in de grotere regio dit zo goed mogelijk met elkaar te organiseren en elkaar te versterken.

 

600 jaar molen Zeldenrust in Geffen

U i t n o d i g i n g

600 jaar Zeldenrust

 

De Stichting Vrienden van de Geffense molens nodigt u uit voor de festiviteiten rond molen Zeldenrust in verband met het feit dat precies 600 jaar geleden de molen voor het eerst in officiële stukken genoemd werd.

De festiviteiten zullen plaatsvinden op het adres Elzendreef 5a te Geffen op

zaterdag 10 mei 2025

entree gratis!

14.30 uur Start met een molenmarkt, bierproeverij, tentoonstellingen en kinderspelen

15.45 uur Officiële opening

16.00 uur Molenspel door vele Geffenaren

 

Van molen Zeldenrust werd jarenlang gedacht dat die uit 1621 stamde. Deze datum staat gegraveerd in de oude steenbalk waarvan een gedeelte na de restauratie is teruggebracht in de molen. Dit jaartal bleek later het jaartal te zijn van het overlijden van de echtgenote van de toenmalige molenaar.

Diepgaand archiefonderzoek door vader en zoon van Erp bracht aan het licht dat al in 1425 in de opsomming van de bezittingen van Agnes, de weduwe van Heijmerius Groijs een molen genoemd werd die in Geffen stond op de plaats die Den Ham heet. Lang werd de molen eenvoudig “Molen op den Ham” genoemd en jaren later “De Hoop”. De molen heeft jaren op die plaats gestaan maar moest in 1881 verhuizen vanwege de komst van de spoorlijn Oss – Den Bosch. De molen werd weer opgebouwd op de hoek van de Mulderstraat en de Willibrordusstraat, kreeg later de naam “Zeldenrust” en heeft daar gestaan tot 1975 toen hij werd afgebroken om in 1980 herbouwd te worden aan de Elzendreef in Geffen.

Schrijf je in voor de Molenprijs!

Beste molenconsulenten, vertegenwoordigers provinciale molenorganisaties,

 

Zoals jullie ongetwijfeld weten organiseren we elk jaar de Vriendenloterij Molenprijs. We hebben enkele mooie projecten binnengekregen. Het is echter nogal scheef verdeeld over het land: 1 in Overijssel en 3 in Noord-Holland. Dat is voor niemand goed. Er zijn enkele projecten bekend die nog niet ver genoeg zijn en hopelijk volgende jaar mee kunnen doen. Graag zien we een bredere verdeling over het land. Dat is ook goed voor het totaal aantal stemmen en voorkomt onderlinge concurrentie.

 

Aan jullie de vraag: weten jullie nog mooie projecten in jouw provincie, laat het mij dan weten, dan leggen we contact. Of spoor de betreffende molen eerst zelf aan natuurlijk. Denk graag even mee en geef een mooi molenproject een kans op € 50.000 (plus).

 

Ter informatie:

De winnaar van de VriendenLoterij Molenprijs 2025 ontvangt €50.000 om het projectplan uit te voeren.
De volgende genomineerden ontvangen respectievelijk €15.000, €7.500 en €2.500.
Alle deelnemers ontvangen bovendien €1,- voor elke op hun project uitgebrachte stemmen.

 

De volgende projecten kunnen meedoen.

 

  • Het betreft een inspirerend project dat erop is gericht om molens en de verschillende erfgoedwaarden op verrassende wijze over het voetlicht te brengen en/of om nieuwe publieksgroepen te trekken;
  • Bij bredere erfgoedwaarden gaat het bijvoorbeeld om cultuurhistorische aspecten, immateriële waarden, het molenerf of de landschappelijke waarden;
  • De nadruk van het project ligt op educatie, samenwerking met andere lokale partijen en op nieuwe functies van de molen (bijvoorbeeld als winkel, educatief centrum of ontmoetingsplek) en/of op het verbeteren van de toegankelijkheid van de molen, zodat de molen inclusiever en diverser wordt;
  • Projecten gericht op Instandhouding, restauratie en (partieel) herstel van de molen en/of bijgebouw zijn mogelijk indien de molen toegankelijk is of wordt voor het publiek of het publieksbereik met de aanvraag substantieel wordt vergroot;

 

 

Met vriendelijke groet,

 

Agnes de Boer

Adviseur Omgevingswet en molenbiotoop
(bereikbaar: maandag, dinsdag en donderdag)