Grote onderhoudswerken Wouwse Molen De Arend

Bij de opstart van Stichting Wouwse Molen De Arend in 2012 is een plan van aanpak gemaakt ten behoeve van noodzakelijk onderhoud aan de molen.

Er was eerder door de eigenaren van de molen een Brim subsidie aangevraagd welke nog onaangeroerd was. Daarmee is de Stichting aan de slag gegaan en heeft met name het voegwerk en schilderwerk aangepakt om verdere degradatie van de molen te voorkomen. Daarbij kwam uiteraard ook nog het nodige houtrot aan het licht. Diverse ramen zijn vervangen en deuren hersteld. De kruilier was door wringen bij het kruien verzwakt en diende voorzien te worden van een nieuwe zijplaat. Verfleverancier Boonstoppel heeft de benodigde verf gratis aangeboden via een verfleverancier te Roosendaal.

Na deze eerste aanpak is de molen nauwkeurig geïnspecteerd, resulterende in een gedetailleerd plan van aanpak als basis voor de volgende Brim aanvraag. Mede door een aanvullende subsidie van de Provincie Noord Brabant, alsmede giften van donateurs, bedrijven en organisaties is een en ander in uitvoering. En niet te vergeten de vele uren van een groep vrijwilligers.

Foto’s groot onderhoud Molen De Arend Wouw 2017

Omloop molen boven de magazijnen

De betonnen omloop boven de magazijnen vertoonde roestende betonwapening. Tevens was scheurvorming van de buitengevels ontstaan omdat dit grote, zware betondek in het verleden er vast aan was gestort. Het betondek is aan de bovenzijde voorzien van een isolatielaag en volledig verkleefde twee laagse Wedeflex bitumen dakbedekking, ten einde de optredende thermische spanning in de muren (krimp en uitzetting van het betondek) tegen te gaan. De betonnen vensters vertoonden ook roestvorming. Na een gedegen onderzoek bleek dat de houten mallen boven water kwamen bij een betonbedrijfje in de directe omgeving. Zij hebben weer nieuwe betonramen gegoten welke in de oude vensteropeningen pasten. De scheuren in de gevels van het magazijn zijn plaatselijk opnieuw ingemetseld en aangevoegd. Het hijsluik boven de invaart is voorzien van een nieuwe roestvaste stalen rand met breukvast kunststof beglazing, zodat meer daglicht in het winkeltje daaronder kan komen.

De stalen baluster was doorgaans op de uiteinden zo ver doorgeroest dat besloten is deze te vervangen. Door inzet van vrijwilligers is de baluster vernieuwd.

Het maalwerk

Door giften van derden konden de aangetaste maalkuip, kaar en deksel aan de noordzijde van de molen vakkundig hersteld worden door molenmaker Van Der Wal. Wederom kon beroep worden gedaan op een aantal vrijwilligers.

Het kruien van de molen

De rollen, kruiring, boven- en onderrail waren door de jaren bij de verbindingen uiteen gegaan, zodat de ronde vorm in een IJ-vorm was veranderd. Hierdoor gingen de rollen wringen bij het in de wind draaien van de wieken. Ook de schoren, korte & lange spruit en de kruilier werden daar zwaar door belast. Bij het ontgraven van enkele kruipalen is geconstateerd dat de palen fors waren aangetast. Er zijn meerpalen aangeschaft welke door vrijwilligers op maat gemaakt zijn en radiaal ingegraven. De aangetaste kruipalen zijn in de molen tentoongesteld.

Nader herstel is uitgevoerd aan het uitrichten van de ronding onder de kap, m.n. ring, muurplaat en ijzeren rollen (vertoonden forse slijtage bij de asgaten). Deze dienden te worden op gefreesd, gevuld met ringen en voorzien van nieuwe assen. Dit zal ongetwijfeld een beter sluitend rollenwerk opleveren.

Het bovenwiel en wiekenas

Het bovenwiel vertoonde diverse breuken en was nabij de verbindingen zo ver uiteen gegaan dat dit gefixeerd diende te worden en van nieuwe steunklossen te worden voorzien. Uit een meting bleek ook dat de wiekenas met lager en al tussen de keer- en weerstijlen uit het midden van het voorkeuvelens was geraakt. Een en ander was dus duidelijk uit verband gerukt.

De wieken van de molen

De wieken van de molen, bestaande uit een geklonken zogenaamde “Pot” roede en een gelaste “Derckxsroede” bleken bij destructief onderzoek niet geheel op orde te zijn. De potroede was enkele jaren eerder nabij de askop op een dwarsscheur middels het aanbrengen van een stalen plaat met verzonken schroeven door staalbedrijf Frans Janssens te Roosendaal voorlopig gerepareerd. Echter er waren diverse stukken plaatwerk en hoeklijnen in de roede dusdanig aangetast en verzwakt, dat structureel ingrijpen nodig was. Een gerenommeerd staalbedrijf uit Limburg (Koppes) heeft deze roede gerepareerd op de originele wijze met klinknagels. Het verwijderen is verricht door Van Der Wal molenbouwers die ook transport had geregeld. Het houtwerk van de fokken bleek bij het demonteren ook op diverse delen dusdanig aangetast dat nieuw houtwerk moest worden  aangeschaft. Het ijzerwerk is door de vele uren arbeid van vrijwilligers behandeld en gereed gemaakt voor hermontage.

Bij het fotograferen aan de binnenzijde van de Derckx roede kwam aan het licht dat de naden niet allemaal waren doorgelast. De roede zou dus kunnen dubbel klappen. Er is een gecertificeerd lasbedrijf ingeschakeld om alle niet doorgelaste lasnaden uit te slijpen en door te laten lassen. Ook is zeer plaatselijk door roest dun geworden plaatwerk vervangen door het bedrijf. De buisjes als doorvoeren van de draadeinden waren afgeroest en zijn vervangen.

Bij het controleren van het hekwerk werd al snel duidelijk dat het houtwerk in de roedekokers slijtage vertoonde en beter vervangen zou kunnen worden. ook het houtwerk in de verbindingen van de slotbouten was ingerot en verzwakt waardoor de keuze voor vervangen van het houtwerk een voor de hand liggende was.

Als voorlopig laatste onderhoudsklus staat een schildersbeurt nog op het programma voor dit jaar.