Foto: Jesse Bergquist
De molen De Twee Gebroeders in Roosendaal krijgt nieuwe roeden
Donderdag 21 November 2024, 8 uur ‘s morgens.
Het is nog donker buiten en de temperatuur is net boven het vriespunt. Vandaag gaat eindelijk het gebeuren. De molen heeft nu twee en een half jaar stilgestaan vanwege mankementen aan de roeden..
Een stukje geschiedenis.
Begin jaren ‘80 onderging de molen een grote restauratie. De molen stond zwaar in verval.
In september 1983 kreeg de molen 2 nieuwe roeden. De toenmalige fabrikant vertelde tijdens een excursie dat de roeden toch wel 40 jaar mee moesten kunnen gaan.
Onderzoek naar de huidige staat.
Omdat er bij een aantal molens met gelaste roeden problemen ontstonden heeft de Gemeente Roosendaal besloten om ook de roeden van De Twee Gebroeders grondig te laten inspecteren. Het onderzoek vond in het voorjaar van 2022 plaats. Hierbij werden 2 punten onderzocht: de plaatdikte en de lasnaden. De plaatdikte viel helemaal niet tegen voor een molen van deze leeftijd. Helaas werden de roeden afgekeurd op het laswerk.
Hoe nu verder?
Je kunt de roeden er natuurlijk uit halen en laten repareren. Maar niemand kan de garantie geven hoelang ze dan weer meegaan. Besloten werd om beide roeden te vervangen.
Tijdens de grote restauratie van 1983 was het de bedoeling dat de 4 wieken zouden worden voorzien van het Van Bussel stroomlijnsysteem. Dit is toen niet doorgegaan vanwege de (te) hoge kosten.
Tijdens overleg met de gemeente heeft de molenaar voorgesteld om het Van Bussel stroomlijnsysteem weer aan te brengen. De molen was hier namelijk van 1942 tot begin jaren ‘70 mee uitgerust. Ook is het uitgangspunt van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (RCE) dat molens moeten worden teruggebracht in de toestand waarmee de laatste beroepsmolenaar heeft gewerkt.
Nadat een aantal verplichte procedures werden doorlopen (omgevingsvergunning en toestemming RCE) werd het werk gegund aan de firma Verbij BV. De roeden zouden gemaakt worden door Beijk BV.
Op 10 oktober hebben we een bezoek gebracht aan Max Beijk in hun werkplaats in Afferden. Het bedrijf maakt onze nieuwe roeden met het Van Bussel stroomlijnsysteem. Op dat moment zijn ze halverwege het laswerk. Vragen van Niek werden uitgebreid beantwoord door Max. We hebben er alle vertrouwen in dat het goed komt.
De afgelopen dagen hebben medewerkers van Verbij het hekwerk van de roeden verwijderd en de roeden alvast losgemaakt. De molen staat er nu kaal bij. De omwonenden zijn geïnformeerd over de werkzaamheden. Na twee dagen uitstel vanwege het slechte weer is het dan eindelijk zo ver.
De politie heeft de straat afgesloten en om 9 uur arriveert de telescoopkraan van de firma Heeren. Het begint juist licht te worden. De kraan kan uitgeschoven worden tot 70 meter lengte, dat is meer dan genoeg. De stelling ligt op 9 meter hoogte en de roeden zijn ruim 26 meter lang, dus is er ongeveer 50 meter nodig om de oude roeden te kunnen uitnemen en de nieuwe te plaatsen.
Allereerst worden de hijsbanden vastgezet aan de buitenroe. De kraan schuift uit en even later zweeft de eerste roe door de lucht. Dat zelfde gebeurt met de binnenroe en ze worden naast elkaar op straat gelegd. Het is inmiddels 11 uur geworden. We krijgen het koud en nemen pauze totdat de nieuwe roeden zullen arriveren. Ze zijn voor 12 uur besteld. Ondertussen worden de oude roeden doorgezaagd om straks weer mee te kunnen nemen in een wat handzamer formaat.
Omdat er wat problemen zijn met het bijzondere transport van de roeden van 26,2 meter met stroomlijnneuzen en remkleppen vanuit noord Limburg naar Roosendaal moeten we wat langer wachten . Om 2 uur krijgen we een seintje dat ze er aankomen.
Het vereist heel wat stuurmanskunst om de vooral lange last door de zijstraatjes van de Wouwseweg te manoeuvreren. De achterwielen kunnen onafhankelijk van de voorwielen draaien en met een aantal keren steken lukt het. Eenmaal bij de molen aangekomen worden de stroomlijnneuzen , remkleppen en toebehoren eerst gelost.
Om 3 uur wordt gestart met het plaatsen van de nieuwe roeden. Eerst moeten de keerklossen nog op maat gemaakt worden en bevestigd aan de roeden. De keerklossen zorgen ervoor dat de roede niet door de askop zakt en met een wig kan worden vastgezet. De nieuwe roeden worden opgehesen en bevestigd aan de askop.
Om kwart voor 5 is de klus geklaard. Het is inmiddels bijna donker geworden,. De Twee gebroeders heeft weer twee nieuwe roeden en iedereen gaat voldaan naar huis.
In de weken daarna worden de wieken weer opgehekt en voorzien van de Van Bussel stroomlijnneuzen met remkleppen. Alles wordt vlot en netjes uitgevoerd en op dinsdag 10 december is er voor het eerst proefgedraaid. De latten van het hekwerk zijn van lariks hout en zien er mooi oranjerose uit. De Van Busselneuzen hebben een matte coating gekregen om de schitteringen voor de omwonenden te beperken.
De molen ziet er nu niet alleen prachtig uit. Hij werkt ook weer als een zonnetje. Op 4 januari 2025 hebben we ons eigen meel weer kunnen malen. De Twee Gebroeders kan weer 40 jaar vooruit.
Heeft u zin om onze molen zelf te komen bekijken dan kan dat op iedere zaterdagmiddag en natuurlijk op de West-Brabantse molendag, dit jaar op 23 maart.
Onze speciale dank gaat uit naar:
– Gemeente Roosendaal, die het hele project mogelijk heeft gemaakt
– Firma Verbij uit Hoogmade, voor de uitvoering van het project
– Firma Beijk uit Afferden, voor de fabricage van de roeden en de stroomlijnneuzen
– Firma Heeren, voor het hijswerk
– Firma Nederlof ,voor het speciaal vervoer
– Familie Braat uit de Amerikakaan, voor de gastvrije ontvangst
– Alle buurtbewoners, voor de belangstelling tijdens de stilstand en nu hij weer draait
(Je zag menigeen denken: verrek, hij draait weer)
Met dank aan
Niek van Eekelen (Molenaar) en Fred Mulkens (Molengids)