Frans Tullemans is al dertig jaar molenaar van molen ‘t Nupke in Geldrop. Maar als de bouw van een vijftien meter hoge flat bij zijn molen doorgaat, dan heeft hij een moeilijke beslissing te nemen. Dan komt aan zijn lange molenaarsbestaan bij de 180 jaar oude molen wellicht een einde. Door de nieuwbouw verandert de wind rondom de molen namelijk. En dan doet die het niet goed meer.

Dat heeft te maken met hoe de wind rondom de gebouwen in de omgeving beweegt. “Ik snap dat er woningen gebouwd moeten worden”, zegt Frans. “Maar er zijn in Geldrop zat andere plekken om te bouwen.”

Zijn molen is niet de enige die last heeft van een veranderende omgeving en dus ‘slechte wind’. De omgeving van veel molens staat onder druk. Door nieuwbouwprojecten of oprukkend groen hebben 49 van de 126 molens in onze provincie een slechte omgeving, staat in een rapport van de Molenstichting Noord-Brabant. De wind rondom de molen is soms te weinig of dan weer juist teveel en vaak ook nog eens te vlagerig.

Ook de 500 jaar oude standerdmolen Oostenwind in Asten kampt met slechte wind. Een grote industriehal in de buurt wordt uitgebreid. Het gebouw wordt 12 meter hoog. “De gemeente Asten heeft veel voor de molen over. Ze betalen de restauraties. Maar als ik over windvang begin, dan schakelen ze uit”, vertelt molenaar Geert van Stekelenburg.

Veel molens in Nederland zijn monumenten en worden beschermd. De omgeving van de molen hoort daar wat Geert betreft ook bij. “Het is geen onwil, maar de gemeente beseft het belang van een goede omgeving voor de molen niet. Dat is ook onderdeel van het monument. Als de molen niet goed kan draaien, gaat hij verloren.”

Het probleem is dan ook een beetje onzichtbaar. De molens in Geldrop en Asten lijken vrij te staan. Toch is de wind die uiteindelijk bij de molen komt dus niet goed genoeg. En wordt meel malen een nachtmerrie. “De kwaliteit is daardoor heel wisselend”, zegt Frans. “Je moet de molen ook voortdurend bijsturen en dat is bijna niet meer te doen.”

De vlagerige wind is funest voor de molen van Geert. Mede hierdoor heeft de molen al drie restauraties in dertig jaar moeten ondergaan. “Een standerdmolen is kwetsbaar, die kan deze windvlagen niet aan.”

Of een elektrische motor in de molen dan geen oplossing is. Volgens Frans en Geert is het gesuggereerd vanuit de gemeente. En ze kregen er allebei bijna een rolberoerte van. “De gemeente wil er een soort tuinkabouter van maken, een toeristisch object. Maar dit is werktuig”, zegt Frans. “Dit komt heel dicht in de buurt van het woord cultuurbarbaar”, zegt Geert.

Hij moet er niet aan denken om zijn familiemolen te moeten sluiten. Zijn opa begon in 1894 met malen. De molen viel twee keer om en vloog een keer in brand. “Deze molen heeft veel meegemaakt. Ik heb er een emotionele band mee”, zegt Geert. “Ik zie de molen ook als een monument voor Asten.”

Molenaar Geert van Stekelenburg is naar de rechter gestapt om de hoogbouw om zijn molen tegen te houden. Hij verloor. Hij wacht nu op de Raad van State. Ook de molenaars van ’t Nupke stonden daar vorige week. Zij hadden hun eerste rechtszaak voor de Bossche rechtbank wel gewonnen. “Dat geeft hoop”, zegt Geert.